27 April, 2012

Nhìn lại và đổi mới chính mình


Lời Chúa:
“Nước Thiên Chúa đã gần đến, anh em hãy hoán cải và tin vào Tin mừng” (Mc 1, 14-15)
Những từ ngữ cần để ý:
Nước Thiên Chúa: nơi Thiên Chúa ngự trị, bằng tình yêu, sự công chính, thái bình muôn thuở, nước ấy không thuộc về thế gian này. Nước Thiên Chúa vượt ra khỏi mọi giới hạn không gian thời gian …
Hoán cải:Hối cải, trở lại,  từ tiếng hy lạp metanoia
(Hy lạp = metanoi = thay đổi tâm trạng) = sự thay đổi não trạng, ý thức, tâm trạng: cuộc trở về bên trong, với sự xưng thú các tội bên ngoài, sự cải thiện, cải tà qui chính (x. Gr 8,4tt; 31, 18t; Ed 2,18)
Ý nghĩa thực của sự hoán cải theo tinh thần ki tô giáo còn phải được gắn kết với ĐỨC TIN. Tin vào Tin mừng (thông điệp cứu độ qua Đức Ki tô) để tìm thấy con đường hoán cải, cách thức để biến đổi tâm hồn. Tin mừng của Đức Ki tô trở nên điểm qui chiếu cho việc hoán cải của chúng ta. Trước khi Chúa Giê su bắt đầu loan báo Tin mừng, các tiên tri, tính cho đến vị cuối cùng là Gioan Tẩy giả, cũng đã lên tiếng kêu gọi dân chúng hoán cải rồi. Điểm khác biệt là lời kêu gọi hoán cải của Chúa Giê su nhấn mạnh hơn vào hồng ân của ơn Tha thứ từ phía Thiên Chúa – người cha giàu lòng xót thương hơn là một thượng đế uy quyền và khắc nghiệt, dùng quyền năng để trừng phạt. Việc hoán cải theo giao ước mới không phải chỉ là hình thức, mà còn là chiều sâu bên trong con người: thay đổi cõi lòng, thay đổi trái tim bằng đá bằng trái tim biết yêu thương, tha thứ, cảm thông và thật lòng thống hối.
Gợi ý suy tư
1.    Lời kêu gọi hoán cải.
Lời Chúa Giê su trong Tin mừng Marco hướng về đám đông dân chúng hiếu kỳ. Họ đã chờ đợi Ngài từ lâu và sự xuất hiện của vị Cứu tinh đã được các tiên tri loan báo. Thông điệp đầu tiên của Ngài, sau khi được Gioan Tẩy giả giới thiệu với mọi người cùng phép rửa trong dòng nước sông Giodan, là lời kêu gọi hoán cải. Với chúng ta lúc này, đó cũng là một lời mời gọi, một tiếng thức tỉnh cho sự đổi mới chính cuộc sống mỗi người. Hãy hoán cải! Lời kêu gọi cho mọi người, mọi thời.
Người ta chẳng bao giờ lưu tâm đến một điều gì đó, nếu không nhận được một lời thông báo, một lời mời gọi, một chỉ dẫn cần thiết. Cuộc sống thường ngày với trăm ngàn chuyện để lo lắng và bận tâm. Nhiều người thậm chí không tìm ra thời giờ nghỉ ngơi, lấy đâu ra đây thời gian hay cơ hội mà nhìn lại mình! Với nhịp độ sống và làm việc tốc độ như hiện tại, con người cảm thấy khó khăn hơn nữa khi thấy mình bị trói buộc vào gánh năng của hiện tại và quá khứ có thể làm cho cuộc sống nặng nề hơn. Biết làm sao bây giờ?  Mà tại sao lại phải cứ nhìn lại? Tại sao không nhìn lên phía trước đi, và cứ thế mà thẳng tiến! Đây là cơn cám dỗ của sự phát triển, của bước tiến bộ mà con người mọi thời hay gặp phải. Chỉ đến khi ta đụng đầu với những khủng hoảng nhiều mặt của thực tế càng lúc càng khó khăn, lúc đó mối thấy phát triển cũng cần có chừng có mực và cần những giới hạn nhất định.
Thử hỏi ai trong chúng ta có can đảm để nói rằng cuộc đời tôi luôn luôn là bước tiến lên? Thử hỏi người biết nhìn lại quá khứ có phải là kẻ lạc hậu không? Rồi người ta sẽ về đâu nếu cứ đi tới mà không có định hướng? Một khoảnh khắc dừng lại để ta biết mình đang ở đâu,đang sống trong tình trạng nào …chắc chắn là cần  thiết và có nhiều ích lơi tinh thần, nhất là cho việc lên một chương trình sống mới cho tương lai sắp tơi. Và như vậy hoán cải không phải là quay đầu về lại với quá khứ mà là làm một cuộc kiểm tra quá khứ bằng việc dừng lại một bước trong hiện tại rồi sau đó tiến hai, ba bước về tương lai.
2. Hoán cải bằng cách nào?
Một chuyện mà người ki tô hữu vẫn thường làm là đi xưng tội, là ăn chay hãm mình, là làm việc bác ái, là thay đổi cách sống, lối suy nghĩ và hành động. Mùa Chay là một cơ hội lớn để thay đổi cuộc sống bằng nhiều cách. Giáo Hội dạy chúng ta các phương thức kể trên để thay đổi cuộc sống và hoán cải theo Tinh thần Tin mừng.
Tuy nhiên một cách chân thành mà nói với nhau, ai trong chúng ta cũng cảm thấy sau một mùa hoán cải, hình như “mọi sự lại đâu vào đấy”, một quỷ ra đi sau đó lại trở về kéo theo bảy quỷ khác nữa như câu chuyện trong Tin mừng! Bỏ được một tật xấu này lại sinh ra một tật xấu khác. Chúng ta không những phải hoán cải, mà còn cần phải hoán cải liên tục.
Có những người buộc phải thay đổi cuộc sống chỉ vì không thể tiếp tục sống như trước được. Người ta phải bỏ đi du lịch hàng năm ở nước ngoài vì không dư dật tiền bạc nữa trong thời khó khăn kinh tế. Người ta không thể ăn các sơn hào hải vị chỉ vì đã đến tuổi ăn kiêng. Hoán cải chắc chắn phải cần một sự thay đổi và đổi mới trong tâm hồn, bằng không chỉ là chuyện hình thức mà thôi.
Trong năm mà Giáo Hội dành để sống và suy tư về Đức tin, chúng ta được nghe lại âm vang của lời Chúa: “Tin vào Tin mừng”. Đây là điểm mà chúng ta có thể sống trong sự đổi mới liên tục và nhận được sự nâng đỡ không giới hạn từ phía Thiên Chúa qua lời của Ngài.

Gơi ý xét mình và tìm phương hướng hành động
- Với tôi Nước Thiên Chúa có giá trị gì không?
- Tôi có dành một chút thời gian cần thiết để nhìn lại bản thân mình, những gì mình đã và đang làm?
- Tôi có cảm thấy nhu cầu thay đổi kiểu cách sống của mình không theo lời mời gọi của TIN MỪNG?

NHỮNG NGHỊCH LÝ CỦA CUỘC SỐNG

Có những điều hiển nhiên đến nỗi bạn không bao giờ bận tâm về nó. Có những điều tưởng chừng như rất nhỏ nhặt và bạn đã không làm từ rất lâu vì nhiều lý do. Hãy bình tâm ngồi lại, bạn sẽ thấy những điều hiển nhiên ấy, những điều nhỏ nhặt ấy có rất nhiều điều để bạn suy ngẫm lại bản thân.
Chúng ta có ít nhưng xài nhiều, chúng ta mua nhiều nhưng sử dụng ít.
Chúng ta có nhà rộng với mái ấm hẹp; có tiện nghi nhưng ít thời gian.
Chúng ta có nhiều bằng cấp nhưng lại có ít tri thức.
Chúng ta có nhiều kiến thức nhưng lại thiếu sự suy xét.
Chúng ta làm ra những thứ lớn hơn nhưng chưa chắc chất lượng hơn.
Chúng ta làm giàu tài sản nhưng lại làm nghèo giá trị bản thân.
Chúng ta nói quá nhiều, thương yêu quá ít và thường hay ghét người.
Chúng ta kéo dài tuổi thọ nhưng không sống đúng ý nghĩa đích thực của cuộc sống.
Chúng ta chinh phục không gian vũ trụ nhưng lại bỏ trống không gian tâm hồn.
Chúng ta cố làm sạch không khí nhưng lại làm vẫn đục tâm hồn.
Chúng ta biết đường đến mặt trăng nhưng lại quên đường đến nhà người hàng xóm.
Chúng ta xây nhà cao hơn nhưng lại hạ thấp tâm tính; xây đường rộng hơn nhưng lại thu hẹp tầm nhìn.
Chúng ta uống quá nhiều, hút quá nhiều, xài tiền không toán tinh, cười quá ít, lái xe quá nhanh, hay cáu giận; thức khuya để rồi uể oải dậy sớm; đọc quá ít và coi TV quá nhiều.
Chúng ta được học cách phải tiến nhanh về phía trước mà chưa học cách chờ đợi.

Chúng ta được dạy cách kiếm sống chứ không phải cách sống.
Đây là thời đại của thức ăn nhanh và tiêu hoá chậm; của những con người to hơn nhưng nhân cách nhỏ hơn; tài sản rất sâu nhưng tình thương lại cạn.
Đây là thời đại công nghệ có thể đem những điều này đến với bạn, thời đại mà bạn có thể đọc hoặc dễ dàng vứt nó đi.
Hãy nhớ, dành nhiều thời gian hơn cho những người yêu thương bởi vì không chắc rằng họ sẽ ở bên bạn mãi mãi. Hãy nhớ, nói một lời dịu dàng đối với những người kính trọng bạn bởi vì con người nhỏ bé đó một ngày nào đó sẽ lớn, lớn hơn cả bạn.
(Sưu tầm từ nguồn internet)

TẢN MẠN VỚI BẠN TRẺ: Nghề nghiệp và Đạo đức

Làm gì để chuẩn bị cho tương lai? Ai mà chẳng một lần đặt câu hỏi hay băn khoăn trước tương lai của mình. Và tương lai, ai nào biết được; “biết ra sao ngày mai”… lời một bài hát vẫn còn vang vọng đâu đó…  và vẫn luôn là câu hỏi lớn cho nhiều người. Và,hơn ai khác, các bạn trẻ có lẽ sẽ đặt nhiều câu hỏi hơn về tương lai của chính mình. Có một điều dễ thấy: việc chuẩn bị cho tương lai là điều cần thiết, nhưng chuẩn bị ra sao thì ít người lo tới, vì “biết ra sao ngày sau…”!
Trong tất cả các loài sinh vật bậc cao, con người cần thời gian dài hơn cả để chuẩn bị cho cuộc sống của mình. Và quan trọng hơn họ biết rằng với tất cả mọi hoạt động của mình, con người chu toàn một “ơn gọi”, hiểu theo nghĩa là “mình được Trời ban cho một khả năng và phẩm chất nào đó phù hợp với một công việc riêng biệt”, và “tặng ân” ấy có thể giúp mình sống vui tươi và hạnh phúc, đồng thời góp phần làm cho cuộc đời thêm phần tốt đẹp.
Các nền giáo dục, cho dù có khác nhau về mục tiêu hay phương cách đào tạo, đều nhắm đến việc phát huy tiềm năng nơi con người, hay: “ơn gọi làm người” (vocation). Có một điều không thể thiếu được cho việc “học làm người” hay việc giáo dục, là tạo ra sự hoà hợp giữa tri thức và đạo đức. Nói một cách khác, ta có thể dùng hai chữ “Tài” và “Đức”. Đây cũng là điểm quan trọng nằm trong mục tiêu đào luyện con người mọi thời. Thiếu mất một trong hai, nhân cách một con người sẽ mất đi nét cân bằng và sự trọn vẹn cần có.
Ta có thể nói với nhau rằng: tài năng một phần do thiên phú, phần còn lại do được học biết và tập luyện. Bạn muốn trở thành ca sỹ, trước hết cần có một giọng ca “Trời cho”, sau đó mới nói tới chuyện tập luyện thanh nhạc và cần một chút “vận may”. Trong bạn luôn ẩn tàng những khả năng, như trong một viên kim cương “thô” có một kho báu “bạc triệu”. Viên kim cương đó nếu được mài dũa sẽ có thêm một giá trị mới; bằng không chỉ mãi là một viên đá xù xì.
Đạo đức một phần do nhân tính mà ra (cảm thức về điều ác, điều “thiện”, “làm lành lánh dữ”), phần còn lại nhờ vào việc “được giáo dục” theo các giá trị, cộng thêm việc “nội tâm hoá” từ các chuẩn mực đạo đức được học biết từ người khác và thông qua sự lựa chọn theo lương tâm ngay lành của chính bản thân mình. Người ta trở thành “người” hơn khi biết chọn lựa theo các “giá trị” thay vì chỉ dừng lại ở “nhu cầu” – Tôi ăn không chỉ vì nhu cầu “đói” như một con vật mà còn biết mình ăn vì các giá trị như: để có sức khoẻ, để sống và để làm nhiều điều tốt lành khác nữa.
Bạn có thể làm được nhiều việc theo khả năng “Trời cho” và có thể sẽ rất thành công, nhưng trong khi thực thi những công việc khác nhau, việc chọn lựa mục tiêu, cách thứcphương tiện cho phù hợp đạo đức cũng là một vấn đề quan trọng. Trong mọi công việc, tài và đức hoà hợp tạo nên sự thành công đích thực: Bạn có thể làm và hoàn thành một việc đơn sơ nào đó cách dễ dàng; công việc này đem lại lợi ích nho nhỏ cho bạn và niềm vui cho mọi người; người ta có thể gọi điều bạn làm là “công trình”. Bạn cũng có thể xây một cây cầu hay một đập nước khổng lồ hay một trung tâm hạt nhân với công nghệ cao, và nếu, tiếc rằng chỉ vì một chút tính toán lợi ích cá nhân hay cục bộ và thiếu trách nhiệm mà quên đi mạng sống của nhiều con người, thì việc bạn làm sẽ có thể bị gọi là “thảm hoạ”.
Mỗi một công việc hay nghề nghiệp đều có những đòi hỏi riêng của nó. Nghề y có “y đức” với những điều quy định về tư cách đạo đức và những ràng buộc của thầy thuốc, về cách thức hành xử với người bệnh,... Nghề giáo có những quy định về tư cách người thầy và quy cách ứng xử với học sinh. Nhà khoa học cũng theo những chuẩn mực đạo đức riêng, ít nhất là họ cũng phải tuân theo các luật tự nhiên và không thể đánh mất định hướng nghiên cứu của mình là “vì con người” và “khoa học phải phục vụ lợi ích của con người”. Anh lính chiến phải biết tuân thủ đời sống quân ngũ. Người cảnh sát cũng phải tuân theo các quy định về cách ăn mặc, chào hỏi và những luật nghiệp vụ khác. Không những thế, trong vai trò của người giữ gìn an toàn và trật tự xã hội, họ không thể làm điều trái ngược với những gì đã quy định cho mình và cho người khác.
Xem ra đạo đức, ít nhất là theo một “dạng thức” những quy định nào đó, vẫn còn một chổ đứng quan trọng trong đời sống. Tuy vậy, nhiều người đạt câu hỏi: Liệu rằng những ràng buộc đạo đức trong ngành nghề có bó buộc tài năng người ta hay làm hạn chế khả năng thành công không? Hãy nhớ rằng con diều bay lên cao nhờ gió đưa giữa trời, mà cũng chính là nhờ sợi dây buộc nó. Diều cứ nghĩ là sợi dây trói buộc nó với mặt đất làm nó không thể bay lên cao hơn. Nhưng cắt đứt dây, diều chẳng bay mãi đâu diều ơi!
Một câu hỏi nữa có thể bạn sẽ nêu lên: Đâu là yếu tố đạo đức giúp thành công? Ở đây, chúng ta hãy để qua một bên yếu tố “thành công” hay “luật lệ” mà chỉ nói đến tính chất “đạo đức” trong công việc hay nghề nghiệp của mình. Người ta có thể “thành công” mà không cần nghĩ gì đến đạo đức (và bị gọi là hạng vô liêm sỉ). Người ta có thể chỉ sống với đạo đức giả, đúng luật mà không nghĩ đến thực tài  hay lương tâm con người (và bị gọi là sĩ diện hão hay bất lương). Thật ra, khó mà phán xét một con người vì vẻ bên ngoài, nhưng “lòng đầy thì miệng mới nói ra” và cây kim không thể dấu lâu trong túi áo được! Đạo đức “thật” có nền tảng từ các “giá trị thật”, và cuộc sống “thật” sẽ theo các giá trị ấy. Các giá trị chân thật có tính khách quan và phổ quát, vượt qua thử thách của thời gian. (Không phải do ‘tôi nghĩ là hay tôi cho rằng “cái bàn này tốt và đẹp” nên nó tốt và đẹp’. Đúng hơn là cái bàn ấy được làm từ gỗ tốt, kiểu cách đẹp và ai cũng thừa nhận. Càng lâu cái bàn tốt và đẹp này có thể trở thành “đồ cổ” có giá trị hơn người ta nghĩ).
Cuộc sống còn có nhiều giá trị khác như tình yêu, tình bạn, vẻ đẹp, sự công bằng, tình huynh đệ, lòng hiếu thảo, sự tự do, sự trung thực, lòng trung thành, sự hy sinh, lòng thương người, tính lạc quan… Tất cả đều vượt qua thử thách thời gian và được mọi người công nhận là có giá trị. Trong nghề nghiệp, người ta gọi những ai sống các giá trị này là người làm việc chân chính, có đạo đức, có lương tâm, có trách nhiệm, có lòng tự trọng,... Tuy nhiên, để sống theo các giá trị này chúng ta cần phải biết và lựa chọn một cách mạnh mẽ _ một cuộc sống theo chuẩn mực các nhân đức, phải đấu tranh từng ngày với những yếu hèn ngay trong chính  bản thân mình.
Có những người với công việc của mình, nhờ công sức và mồ hôi, đã kiếm được rất nhiều tiền và trở nên nổi tiếng. Trên các phương tiện truyền thông, họ nói về kinh nghiệm của mình. Với họ, giá trị của lao động, của sự nổ lực vượt lên trên mọi khó khăn thử thách để vươn lên đi kèm với tính chất đạo đức hay các giá trị nhân bản. Họ biết rằng lợi ích thu được xứng với lao nhọc bỏ ra và mọi công việc đều đáng trân trọng vì mang lại các giá trị tốt đẹp cho cuộc đời. Có những người bị thất bại trong công việc nhưng họ vẫn cảm thấy luôn bình thản, tự tin và tiếp tục dấn thân vì biết mình đã chọn đúng con đường, đã sống với tất cả trách nhiệm và biết tự trọng để “rút lui” cho người khác cũng có “cơ hội làm việc” và có “cơ hội thành công”.
Có thể bạn sẽ cho rằng chẳng quan trọng gì “việc đánh giá của người khác về tôi”, chỉ “mình biết mình là quan trọng hơn”. Tự đánh giá mình và biết đánh giá mình là điều tốt tuy vậy không phải ai cũng làm được. Chỉ những người biết sống chân thành với chính mình, nghĩa là biết đối diện với cái “thực”, cái “tài”, cái “tâm” trong mình, đối chiếu tâm hồn và cuộc sống của chính mình với những chuẩn mực đạo đức và cuộc sống của người khác mới “biết mình” hơn. Ai cũng cảm thấy rằng: sẽ “dễ sống” hơn khi mọi người biết trân trọng các giá trị đạo đức và tinh thần hơn là cứ mãi chạy theo lợi danh, vật chất. 
Bạn có thể bước vào đời có khi với hai bàn tay trắng, có khi là cả một gia tài. Bạn có thể sẽ trở nên giàu có hay sẽ thành công với nghề nghiệp và công việc của mình. Nhưng, hãy luôn nhớ rằng hạnh phúc thật mà con người ao ước không hệ tại hoàn toàn vào những gì bạn có hay bạn kiếm được cách dễ dàng và phi đạo đức.
Nếu bạn biết cuộc sống của mình là một món quà quý giá thì hãy nên trân trọng và nâng niu nó trong từng giây phút, biết sống và giữ lại những gì là thanh tao, cao đẹp cho “ta” và cho “người”. Khổng Tử đã từng nói: "Kỷ sở bất dục, vật thi ư nhân" (cái mình không muốn, chớ làm cho người). Đức Giê su nhấn mạnh ở khoé nhìn tích cực hơn: “Tất cả những gì anh em muốn người ta làm cho mình thì chính anh em cũng hãy làm cho người ta (Mt 7, 12). Hãy làm những gì là niềm vui, là hạnh phúc của bạn cho cả những người khác nữa; và như vậy thế giới này sẽ “dễ sống” hơn! (Lê An Phong, SDB – Torino 04-2012)