Không ít lần khi gặp
gỡ các bậc phụ huynh, tôi được nghe những lời than thở về con cái. Điều chung
nhất vẫn là không thể nào hiểu và theo
kịp những đứa con được sinh ra trong “thời số hóa”. Nếu bạn trẻ sống với lý
sự được mách bảo bởi trái tim kiểu tốc độ ấy, thì không ai có thể ngăn cản họ kịp
thời được. Con tim bình thường đã khó kiểm soát rồi, huống chi khi con tim nổi
loạn, có Trời mới thấu hết! Từ một chút đồng cảm với các phụ huynh, xin chia sẻ
chút tâm tình cùng với các bậc phụ huynh – “những con tim rối loạn”.
Có lẽ ai trong chúng
ta cũng vài lần gặp phải những điều khó chịu, hay đôi lúc cảm thấy bấn loạn tâm
thần vì có nhiều chuyện rắc rối mà chính mình không biết phải hành xử thế nào. Tuổi
trẻ thường gặp điều này nhất vì họ vẫn còn thiếu nhiều kinh nghiệm cần thiết
cho cuộc sống. Người lớn cũng không ít lần gặp cảnh trái ngang và chợt khám phá
ra rằng mình vẫn chưa đủ kinh nghiệm. Vậy thì chuyện bối rối cũng là thường
tình, và cách giải quyết, hay cách thoát ra khỏi những rắc rối như vậy chưa
chắc là chỉ phụ thuộc vào vốn sống của từng người. Nhiều khi “việc mình thì tối
việc người thì sáng”; hoặc nhiều lần, đang khi ta giúp người khác vượt ra tình
trạng khó khăn của họ, bản thân chúng ta lại tìm ra được giải pháp cho vấn đề
của mình. Để thoát ra được khỏi những rắc rối của bản thân, chúng ta cũng cần
đến sự trợ giúp và đồng hành của người khác.Trong mọi tình cảnh, người ta cần
sự thấu cảm (empathy). Người ta nói
đến ở đây sự đồng cảm, thấu cảm, tha cảm - một chức năng của Đức Ái - qua đó, một người đồng cảm với
tâm tư, tình cảm, nhu cầu và khổ đau của người khác (Từ nguyên Hi Lạp en - pathein: chịu đựng.)
Phụ huynh có con em
hay “nổi loạn” thường bối rối vì không biết mình phải xử trí làm sao. Họ suy
nghĩ đến mức có thể bị “rối loạn”. Thật ra không dễ dàng chấp nhận đứa con của
mình đang độ tuổi học đường lại “tóc xanh tóc đỏ”, “đi sớm về khuya”, “mặt mày
lấm lét” đi làm những chuyện “chẳng hay ho gì”. Các nhà giáo dục Đức Tin thì “lo
ra phết” vì chẳng biết mình phải dùng thứ ngôn ngữ nào đây để có thể nói cho
bạn trẻ về Chúa, về các giá trị Đức Tin và cuộc sống, về các vấn đề luân lý,…Các
bậc phụ huynh “may mắn hơn” khi con mình ngoan hiền, thì chỉ biết thầm cám ơn
Trời và thông cảm với người khác. Thật lòng mà nói, khi chưa hiểu được tâm tính
đám trẻ thì khó chấp nhận đặc trưng nổi loạn của chúng; và chúng ta đành chọn
giải pháp ‘chịu đựng” vì tình thương và trách nhiệm. Nhưng chịu đựng đến mức độ
nào thì đủ? Có nên chăng chúng ta tìm hiểu và chấp nhận hiện trạng ấy để không bị
rối loạn? Cần lắm một tâm thế sẵn sàng và thái độ đón nhận nơi các bậc phụ
huynh và các nhà giáo dục!
Một linh mục
salêdiêng với kinh nghiệm mục vụ giới trẻ sinh viên chia sẻ rằng: đằng sau
những sở thích “tào lao” của người trẻ, có một cuộc tìm kiếm âm thầm nhưng
nghiêm túc, có khi cả người trẻ cũng không biết là mình đang đi tìm, họ chỉ
biết vỡ òa hạnh phúc khi người đồng hành nói cho họ biết cái giá trị lâu nay họ
đi tìm. Thật thế, đàng sau những câu hát, như là “Hay là mình cứ bất chấp hết, yêu nhau đi anh”, hay điệp khúc “không phải dạng vừa đâu”, “Lên mái nhà mà bắt con gà”,… mà giới trẻ
cứ nghêu ngao suốt ngày còn người lớn thì “cực kỳ dị dứng” ấy, có một câu hỏi
thật sự nghiêm túc của người trẻ: Đâu là giá trị của lòng chân thành và tình
yêu đích thực mà tôi đang thiếu vắng? Đâu là con người thực tôi phải thể hiện
và việc tôi cần làm? Xin đừng trề môi hay lắc đầu trước sự “vớ vẩn” người trẻ,
vì nhân vị của họ đang được xây dựng trong thao thức, trong niềm tin, và đời
sống của các em bắt đầu từ việc người lớn biết thấu cảm nỗi đói khát sâu xa
đằng sau cái vớ vẩn ấy. Tôi đeo khuyên khắp người, tôi nhuộm tóc xanh tóc đỏ để
mọi người biết tôi là ai và xin đừng quên tôi!
Từ thực tế trên, chúng
ta nói thêm cho nhau nghe về việc đồng hành với bạn trẻ theo phương pháp của hệ thống dự phòng mà Thánh Gioan Bosco
đã sử dụng. Đó chính là việc bước vào thế giới người trẻ, “yêu thích những gì
trẻ thích”, là sự đồng cảm, là việc đồng hành, là biết lắng nghe và tạo sự thân
thiện. Tuy nhiên, phương pháp giáo dục của thánh Gioan Bosco không dừng ở mức
cảm tính mà đi xa hơn, đó là việc nhà giáo dục phải bắc cho người trẻ một nhịp
cầu, từ những giá trị tầm thường nối sang thế giới những giá trị của một nhân
vị đích thực. “Cần phải xây cho giới trẻ
một nhịp cầu để thấu hiểu những giá trị trổi vượt trên lối sống tục hóa và hành
động như những người thông truyền đức tin Ki-tô giáo cho thế giới bên ngoài
Giáo Hội”.[1]
Trước tiên, chúng ta
cần phải “nhảy vào thế giới của người trẻ” với một sự thấu cảm (empathy). “Việc mục vụ cho người trẻ đòi hỏi nghệ thuật lắng nghe cuộc đời họ,
cuộc đời ấy có khi lại được khởi sự bằng một chứng tá Ki-tô hữu gắn liền với
chiều sâu cõi lòng người trẻ. Một khi được làm cho sống dậy, tấm lòng ấy luôn
ước ao vươn lên. Đồng hành với người trẻ, hiểu biết nhu cầu được đón tiếp và
được lắng nghe của họ không chỉ là việc biết cảm thông (sympathy), nhưng đòi
hỏi một sự thấu cảm (empathy), sống gần với họ, thâu tóm được cuộc tìm kiếm âm
thầm của họ về một giá trị thực và bền vững”.[2]
Đối với những mục
tử, nếu họ muốn hiểu người trẻ, họ cần sự thấu cảm này. Đó là thái độ mục vụ phải có để tạo nên những
điểm tương đồng, “ở đó người trẻ không hề
cảm thấy không gian của mình bị xâm hại, nhưng cũng không bị coi là khác
thường. (...) Đó là khoảng không gian mà cuộc tìm kiếm ý nghĩa cuộc đời được người
trẻ diễn tả bằng thứ ngôn ngữ mới mẻ và cũng rất khó hiểu. Đó là nơi chúng ta
trao cho các em sự đói khát Đấng Siêu Việt với một sự khiêm tốn thâm sâu và với
thái độ của người phục vụ”.[3]
Từ những cảm xúc và
giá trị nhất thời mà người trẻ đang sống, luôn có những sợi dây nối sẵn với các
giá trị trường tồn của việc làm người và của niềm hy vọng liên kết với đức tin.
Các bậc phụ huynh và các nhà giáo dục-mục tử cần đến một chút nhạy bén, là khả
năng đọc thấy câu hỏi nghiêm túc đằng sau cái cảm xúc nông nỗi của người trẻ; cần
chỉ ra cho họ biết các giá trị qua lối sống chứng tá đích thực, và biết đặt vào
tay người trẻ sợi dây xuyên suốt các giá trị ấy, để họ mạnh dạn bước ra một thế
giới khác, lần tìm sau những nỗi trống vắng và những cuộc vui chóng tàn, sau những
gì tạm bợ và vu vơ vớ vẫn là một thế giới hết sức thiêng liêng, nỗi khát khao
Thiên Chúa và gặp gỡ Ngài qua kinh nghiệm đức tin nơi con người. Và để có được thái
độ đó, rất cần sự kiên nhẫn và lắng nghe của người lớn, và không chỉ đơn thuần
là việc gặp mặt, nói chuyện, mà trên hết là việc nhảy vào thế giới của người
trẻ với lòng thấu cảm để biết chia sẻ nhiều hơn nữa cuộc sống của họ vậy. (Lê
An Phong,SDB)
No comments:
Post a Comment