Sau mỗi lần đi giúp mục
vụ các giáo xứ trở về, nhất là sau các mùa lễ lớn như Giáng sinh, Phục sinh,
lòng tôi lại “ngổn ngang trăm mối”. Có lẽ hơn ai hết, người linh mục trong những
dịp như thế, qua những lời tâm sự và những điều vui buồn của người khác, họ có
được những cảm nghiệm nội tâm và được “tiếp chạm” tâm hồn con người, nơi mà chỉ
có Thiên Chúa biết rõ cách đặc biệt.
Bạn có thể hỏi tôi: “Chuyện
của người ta thì có gì ăn nhập với tôi hay chuyện của chúng ta?” Tôi xin trả lời:
Có đấy! Đó là tất cả niềm vui, nỗi buồn, sự hạnh phúc, điều khó khăn và ưu tư của
cuộc đời làm người, đúng hơn là “thao thức làm người tốt” mà tôi tin rằng ai
trong chúng ta cũng đôi lần trăn trở giữa những thử thách hằng ngày và giữa thế
sự đổi thay và đảo điên. Và câu chuyện khó khăn hằng ngày của “người ta” lắm
khi trở thành “chuyện của mình” chỉ vì những lời đề nghị chân thành sau cùng, đại
loại như: “Tôi không biết phải làm sao đây, xin cho tôi một lời khuyên”; “Xin
Cha cầu nguyện cho con”…Nhân vì thế mà tôi chia sẻ với bạn trẻ kinh nghiệm này.
Từ
những chuyện đời…
Trong những tâm tình
tôi được nghe từ mọi người quanh mình, nhiều hơn hết có lẽ là vấn đề gia đình
và hiện trạng “sống tình yêu” của họ. Tôi tạm chia ra làm hai nhóm: nhóm lớn (già
và trung niên), nhóm trẻ (lớp thanh niên đã và đang “tuổi yêu”) cùng với những
đặc điểm riêng biệt về suy nghĩ và cảm xúc. Người đã có tuổi cũng vẫn còn đó những
lúc cãi cọ, cau có, giận hờn vì những chuyện nho nhỏ trong nhà, dù “tổ chim câu”
của họ chỉ còn hai người vì con cái đã khôn lớn và đã đi lập nghiệp riêng. Dù
sao “giận thì giận mà thương thì thương”, đi đâu cũng có nhau. Số đông người lớn
tuổi còn lại trong cảnh “góa bụa” cảm thấy cô đơn thật sự khi mà người bạn đời sau
bao nhiêu năm gắn bó và cùng nhau chia sớt ngọt bùi đã từ giả cõi trần, ra đi bỏ
lại một phần đơn côi. Rất nhiều người trong số đó nói rằng họ vẫn luôn cảm thấy
“hình bóng người bạn đời” bên cạnh mình “rất gần” và “rất thực”. Và dù rằng
chuyện buồn đã xảy nhiều tháng năm, người ta vẫn tưởng như là hôm qua... Họ nghĩ
rằng hình như mình được sinh ra trên cõi đời này là “để cho nhau” và tình yêu như
là sự kết hợp hai “số phận” với nhau mãi mãi. Họ chờ ngày sum họp trên trời.
Trong lớp trung niên và
nhiều người sau vài năm chung sống, có nhiều trường hợp vì nhiều lý do khác
nhau đã phải chia tay bạn đời, một thân một mình lo gia đình, công việc, con
cái. Không thiếu cảnh thương tâm và “đáng giận” nữa như kiểu “bỏ của chạy lấy
người”: khi biết bạn đời bị bệnh nan y, đã âm thầm cắt đứt tình yêu, bỏ nhà cửa,
để lại con cái mà ra đi biền biệt; hay tệ hại hơn là “sống vui vẻ” với một người
khác trẻ trung hơn ngay trước mặt “bạn đã cùng thề nguyền sống chết trăm năm” của
mình. Chuyện đã xảy ra rất lâu, mà với họ, nỗi đau vẫn mới như hôm qua và vẫn luôn
còn đó. Tệ hại hơn nữa khi người ta tiếp tục “làm khổ” nhau bằng nhiều trò “độc
chiêu”, khi lấy con cái ra để vòi tiền bạc, để tranh chấp tài sản và để… trả
thù nhau.
Nhóm trẻ thì sao? Chuyện
tình yêu là đề tài muôn thuở, ai mà chẳng biết vậy! Đa phần người trẻ vẫn “yêu
dễ dàng” và thích những cuộc tình lãng mạn. Nhưng ngày nay, không ít trong số họ
cảm thấy “yêu thật khó”, vì chứng kiến thực tế đầy vướng mắc của tình yêu
thương trong gia đình và những đổ vỡ xung quanh mình. Họ buộc lòng phải đi tìm,
phải lựa chọn và phải cân nhắc đủ điều khi yêu. Ngay cả những bạn đã từng “sống
chung”, “sống thử” cũng gặp phải vấn nạn, vì sau thời gian chung sống xem ra có
vẻ ổn định, đến lúc cảm thấy cần phải đề nghị “lập một tổ ấm thực sự bằng một
khế ước hôn nhân” thì người kia trả lời gọn gàng: “Không!”. Mọi sự lại cứ luẩn
quẩn theo vòng thử thách hồi hộp, và chẳng biết lúc nào sẽ chia tay.
Ngoài ra không thiếu
trường hợp bạn trẻ gặp “khó khăn tình yêu” từ phía gia đình, từ sự khác biệt niềm
tin, từ phong cách đến quan niệm sống cùng trình độ học vấn và nghề nghiệp. Có
người phải lo công việc và sự nghiệp đến độ “không còn thời gian để yêu”, hoặc
đến lúc thành công thì đã qua “tuổi yêu đương lãng mạn” rồi! Họ bảo rằng sau một
ngày làm việc mệt nhọc và căng thẳng, chỉ cần một “chầu nhậu” với bạn bè, một chút
âm nhạc, một máy vi tính nối mạng internet để xem ít phim hay đọc ít tin tức là
đủ. Và cứ thế ta sống “riêng một góc trời”, ta cần yêu đương làm chi cho phiền
toái và dễ mang của nợ…Xem ra đây cũng là mode sống thời hiện đại; một sự chọn
lựa “hợp thời” của những người thích “khoảng trời bình yên” cho riêng mình trước
thực tế phủ phàng và phức tạp; một cuộc sống an nhàn, tiện nghi với công việc ổn
định và ít lo toan lặt vặt, nhưng chưa ai dám nói là luôn tươi vui và sẽ hạnh
phúc.
Những
tâm tư cùng bạn…
Đành rằng bạn và tôi đều
có quyền lựa chọn mọi sự cho mình, nhưng cuộc sống phong phú và chính con người
- nơi chất chứa đam mê cùng nhiều mơ ước - không dậm chân một chổ như thế. Người
ta vẫn phải cứ tiến lên dù biết khó khăn còn nhiều ở phía trước mặt. Người ta vẫn
cứ yêu thương dù biết mặt trái của nó là sự phản bội và biết rằng luôn ẩn nấp
đâu đó trong lòng người sự bạc bẽo, đổi thay và dối lừa. Mà làm người là để sống
với con người. “Khốn cùng thay con người cô đơn”, như lời sách Giảng viên. Làm
người là bước đi cùng người khác. Chúng ta cũng luôn luôn cần người khác vì họ giúp
ta hiểu chính mình hơn. Khi có một ai bên cạnh nâng đỡ và làm điểm tựa cho ta,
cuộc sống sẽ có phần dễ dàng hơn và những ước mơ sẽ dễ thực hiện hơn. Còn hơn
thế, người ta vẫn phải sống, phải yêu thương nhau, phải biết buồn, biết vui, phải
chịu đựng và biết hy sinh cho nhau vì tin và hy vọng rằng đằng sau mọi sự trên
đời còn có điều gì đó tồn tại vĩnh cửu – Đó là Tình yêu cùng những giá trị tuyệt
vời khác nữa. (Nhạc sỹ Từ Công Phụng đã viết trong lời bài hát “Mãi mãi bên em”,
bạn có thể tìm nghe).
Có thể bạn còn trẻ và
có thể bạn sẽ chẳng suy nghĩ như tôi hay những ai mà tôi đã gặp. Dù sao rồi
cũng sẽ đến lúc bạn phải tìm giải pháp cho mình hoặc cho cả người khác, khi bạn
phải đối diện với chính mình và với cuộc sống, giữa ranh giới của sự chân thật
và giả dối, giữa điều lý tưởng và thực tế. Và với tình yêu - phần thiết yếu của
con người và luôn mang bộ mặt đa dạng của cuộc sống - chắc rằng bạn phải phân định
và chọn lựa.
Chắc là bạn sẽ đồng ý rằng:
có tình yêu thật và có tình yêu giả dối. Thông thường, thứ tình yêu vội
vàng, hay chỉ chạy theo dáng vẻ bên ngoài rất chóng qua và dễ trở thành trò “lừa
dối nhau”. Người ta cần thời gian để biết và hiểu nhau, như quan niệm của nhiều
người. Tuy nhiên, từ những “khúc mắc” về tình duyên của nhiều người, ta có thể
thấy một điều đáng nói khác: sự chân thành nơi tâm hồn lại là yếu tố căn bản
hơn cả thời gian. Thật thế, từ những kẻ xa lạ, “một ai đó” bỗng trở thành thân
quen chỉ qua ánh mắt hoặc nụ cười thân thiện, chỉ sau vài lời chào hỏi đơn sơ hay
dăm ba câu chuyện “trải lòng mình”. Trong một thoáng thời gian, người ta hiểu ngay
rằng: có một sự đồng điệu, như là “thiên duyên tiền định”, có thể từ một phút thành
trăm năm. Có nhiều trường hợp người ta lại trở thành xa lạ hay “người dưng nước
lã” dù đã qua thời gian thề non hẹn biển, dù đã nhiều lần “đến bên nhau”, “đến với
nhau” và “đến trong nhau” (nói theo lời nhạc
của Đức Huy – bài hát “Như đã dấu yêu”). Đúng là qua dòng thời gian, mọi
sự có thể thay đổi (ngay cả lòng dạ con người) và sự thật (hay sự dối trá) đều có
thể bị phơi bày; mà qua thời gian, ta cũng có thể hiểu thêm được nhiều điều quý
giá đang ẩn sâu nơi tâm hồn người khác nếu ta thực sự biết khám phá. Như thế
tình yêu thật cần một chút thời gian (không thể yêu “vội vàng”) và phải được xây
dựng từ hai tâm hồn chân thành: “biết mình, biết người”, biết tìm sự hòa điệu
trong nét khác biệt. Bạn đừng đòi hỏi có được một tình yêu thật nếu bạn dối
lòng mình và lừa dối người khác từ lúc khởi đầu một tình yêu. Bạn cũng đừng mơ
có sự hòa điệu nếu không dành thời gian cần thiết để quan tâm và để hiểu người khác,
hoặc luôn muốn người khác phải “như mình”, “vì mình”, “cho mình”.
Chắc là bạn cũng đồng ý
rằng có thứ tình yêu lý tưởng và tình yêu thực tế. Sự cao đẹp của tình
yêu làm say mê lòng người và đã làm tốn bao nhiêu bút mực; và người ta không thể
lột tả hết cảm xúc. Tuy vậy, vẻ đẹp của tình yêu không hoàn toàn đúng theo kiểu
nói: “Tình chỉ đẹp khi còn dang dỡ. Đời mất vui khi đã vẹn câu thề”( Hồ Dzếnh).
Hai khái niệm “tình đẹp” và “đời vui” có lẽ được hiểu theo nhiều kiểu, đúng hơn
là những cảm nghiệm rất riêng và có thể gây tranh cãi. Điểm chung là ta chẳng
thấy ai thích “tình dang dỡ” và “đời chia xa”. Người ta vẫn hay than trách số
phận vì sự không may đó sao?
Có người quan niệm rằng
tình yêu đẹp và đời hạnh phúc thật đơn giản: Một túp lều tranh + Hai trai tim
vàng. Đúng là cuộc sống vẫn luôn tồn tại những cái đơn giản mà lại có khả năng
làm nên lịch sử lớn. Hạnh phúc có thể là những điều đơn giản hơn bạn nghĩ. Tình
yêu mong manh và dễ vỡ nhưng có lúc lại rất mạnh và vẫn giữ được sắc màu giữa
những giông bão và trò ái ố của cuộc đời. Thực sự, nếu trong túp lều tranh có “hai
trái tim vàng đúng nghĩa” và cả hai gặp nhau trong sự hòa điệu, cùng nhau định
hướng cho một cuộc sống mới, một tương lai, thì tình yêu của họ sẽ mạnh hơn cả
sự nghèo khổ và “mãnh liệt hơn cả sự chết”. Còn tình yêu của hai kẻ thích phiêu
lưu và lãng mạn, của hai trái tim chỉ muốn cùng nhau tận hưởng một chút tự do và
vui thú dưới một mái nhà mà chẳng cần biết “sẽ ra sao ngày mai” thì có thể là một
“tai họa”, bởi vì “yêu không phải là ngồi nhìn nhau mà cùng nhau nhìn về một hướng”
(Saint Exupery). Hai kẻ thích tự do, say mê ngẫu hứng và không ưa “chuyện ràng
buộc” thì khó mà đi cùng nhau hết một đoạn đường, nói gì đến chuyện “cùng nhau
nhìn về một hướng”. Tình yêu có hương vị ngọt ngào của nó mà cũng có vị đắng
cay. Bởi vậy, bạn cũng chẳng cần phải “phát điên lên” vì phải “nếm mùi” thật của
nó. Đừng để cho con tim của bạn trở nên chai đá vì chuyện “thật”, “đời thường”.
Hãy để cho con tim của bạn rung động theo nhiều cung bậc với vẻ đẹp và cảm xúc
phong phú của cuộc sống. Nhưng bạn cũng hãy nhớ để cho trí óc mình “làm việc” khi
yêu để biết rằng “có ngày nắng có ngày mưa”, có lúc buồn có lúc vui, có phút
thoáng qua có đời lâu dài...
Trong tất cả những yếu
tố quan trọng của tình yêu như thời gian, sự chân thành, hòa điệu, quan tâm tìm
hiểu, biết người biết ta,… cần phải nói tới trách nhiệm. Đó là sự đón nhận và trao ban tình yêu trong ý thức rằng
nó không là một trò đùa, một lời hứa suông, một hệ quả của bản năng, một chút
ham thích thoáng qua. Nhận lấy trách nhiệm cho một tình yêu là bước chuyển từ
việc “ham thích” đến chọn lựa và làm những quyết định “cần và đủ” cho sự dấn thân
và trao ban lâu dài. Mối nguy hiểm cho tình yêu là trong chọn lựa hay có nhiều
tính toán. Nhiều người vẫn nghĩ: sòng phẳng với nhau thì “dễ sống” và tự do hơn
để đến với nhau và để yêu nhau. Tình yêu thật sự tuy vậy không nằm trong “sự
toan tính hơn thua” hay những tương giao “do
ut des” – cho để nhận lại. Sự tính toán như thế luôn sớm giết chết tình yêu
hơn là người ta nghĩ.
Chúng ta cũng cần suy
tư thêm một điều này nữa: tinh thần trách nhiệm luôn khoác cho tình yêu tấm áo
bảo vệ chắc chắn và giữ gìn hạnh phúc. Người ta sẽ nghĩ đến nhau, sống vì nhau
và cùng nhau dành tâm lực cho những gì mà cả hai cùng hoạch định. Tuy nhiên
trách nhiệm mà thiếu tình yêu sẽ phá đổ hạnh phúc thật. Vì quá lo toan và mệt mỏi
vì trách nhiệm, người ta có thể trở nên cục cằn, khô cứng, dễ “bức xúc” và có
thể cảm thấy người khác như là “gánh nặng” của cuộc đời mình. Sự chia sẻ vui buồn
và những vấn nạn trong cuộc sống, hay ta gọi đó là đồng trách nhiệm, là cách thức quan trọng và hữu hiệu để sống và
nuôi dưỡng tình yêu cùng hạnh phúc chân thật.
Còn đó nhiều chuyện khác
nữa của tình yêu. Còn đó một cuộc hành trình mà bạn phải đi tiếp để khám phá rằng:
tình yêu có chiều kích nhiệm mầu và linh
thánh. Con đường trọn hảo của tình yêu và cho tình yêu có thể vượt qua những
gì tôi và bạn đang suy nghĩ, nằm ngoài những chuyện thân xác và chuyện lo toan
cuộc sống. Đó là một “kế hoạch sống” cho hai con người mà Thiên Chúa muốn họ hiện
thực hóa cùng nhau và với Ngài. Đức cố Giáo hoàng Gioan Phaolo II khi nói về
tình yêu và trao ban tình yêu giữa ngươi nam và nữ, đã diễn tả theo khóe nhìn
thần học: Tình yêu là một sự hiệp thông trọn vẹn (thể xác và tâm hồn) của hai
người (nam và nữ) theo những gì Thiên Chúa đặt để trong họ (sự sống và hạnh
phúc vĩnh cửu). Và giữa bao nhiêu lo toan về đường đời cùng chuyện nợ nần tình
duyên, cảm nghiệm về “điều nhiệm mầu và linh thánh của tình yêu” sẽ giúp ta can
đảm hơn để yêu và biết trân trọng hơn giá trị của tình yêu. (Lê An Phong, SDB –
Torino, 06/2012).
No comments:
Post a Comment