·
Dẫn nhập:
Bạn trẻ và cuộc sống – công việc đang đảm trách – trách nhiệm, tinh thần phuc vụ…
Vài điều chia sẻ:
Vài điều chia sẻ:
I. Người lãnh đạo - “linh hồn của nhóm” – Năng
lực và giới hạn theo định hướng đào tạo thông thường.
Lãnh đạo: là quá trình
gây cảm hứng cho người khác để họ có thể làm việc chăm chỉ và hiệu quả. Các
hoạt động lãnh đạo cơ bản là:
- Cung cấp các chỉ dẫn
và giám sát việc hoàn thành nhiệm vụ của nhân viên ở mức độ cao nhất
- Gợi ý, hướng dẫn,
giải thích các quyết định, vạch ra hướng tác nghiệp và giám sát nhân viên thực
hiện.
- Hỗ trợ, động viên, tạo
điều kiện thuận lợi về mọi mặt cho các cố gắng của nhân viên nhằm hoàn thành
nhiệm vụ và chia sẻ trách nhiệm với họ trong việc lựa chọn quyết định, tạo cho
nhân viên cơ hội để thoả mãn cao nhất trong công việc.
- Thúc đẩy nhân viên
hoàn thành công việc.
- Làm gương trong mọi
sự.
- Uỷ quyền: Trao trách
nhiệm, quyền quyết định và giải quyết vấn đề cho nhân viên
Phẩm chất lãnh đạo:
- Tầm nhìn: Bất kỳ một nhà lãnh đạo giỏi nào cũng có cảm
giác tốt về mục tiêu và có khả năng đưa ra mục tiêu đó.
- Chủ trương: Chủ trương là cái liên kết mọi người với nhà
lãnh đạo, là cái mà trong một nhà lãnh đạo hiệu quả thì luôn đi cùng với tầm
nhìn.
- Sự tin cậy: Mọi người sẽ không đi theo nhà lãnh đạo trừ
khi anh ta cho họ cho thấy sự nhất quán và kiên định.
- Sự bình dị: Những nhà lãnh đạo thành công nhất là những
người xem bản thân như là người hỗ trợ cho nhân viên của mình chứ không phải là
buộc nhân viên làm việc cho mình.
- Bình tĩnh: Lãnh đạo tốt không làm rối tung mọi vấn đề
như thể thế giới sắp sập đến nơi khi có một vấn đề rắc rối nào đó xảy ra. Họ sẽ
đưa ra những câu kiểu như “Chúng ta có thể giải quyết việc này”.
- Rõ ràng: Những lãnh đạo thực sự biết cách làm sáng tỏ
vấn đề. Họ không làm cho nó trở nên phức tạp.
- Tự chủ: Những nhà lãnh đạo thành công nhất biết họ
là ai và sẽ không cố gắng “uốn” mình để trở thành những người không phải là họ.
*Câu hỏi từ thực tế:
các leader giỏi giang, khôn ngoan và
được đào tạo “có bài bản”, vì sao lại có chuyện “phá sản”? Đâu là nhà lãnh đạo khôn ngoan? Thời gian qua, trong cuộc khủng hoảng kinh tế
toàn cầu, rất nhiều công ty nổi tiếng và được xem là thành công nhờ vào tài
năng dẫn dắt của những nhà lãnh đạo đã phải phá sản. Vậy, phải chăng đã đến lúc
thế giới cần xem lại hình mẫu lãnh đạo hiện tại và đi tìm một hình mẫu lãnh đạo
mới?
Theo Giáo sư Ikujiro Nonaka, một trong những người có ảnh hưởng
nhất về “quản trị dựa vào tri thức” và khoa học lãnh đạo, thì trong thế giới
kinh doanh ngày nay, khi đứng trước những quyết định trọng đại, các nhà quản
lý, lãnh đạo thường tự hỏi: “Tôi sẽ được
lợi gì từ việc đó”, hơn là “Điều này
có tốt, có đúng, có công bằng cho tất cả mọi người?”. Phần lớn các nhà quản
trị kinh doanh vẫn giữ một niềm tin xưa cũ rằng “mục tiêu của kinh doanh trước sau gì vẫn là lợi nhuận”, và nếu có lỡ
tham lam thì chẳng có gì là sai trái miễn là không bị phát hiện.
Ông cho rằng, trong một thế giới đầy biến động khôn lường
ngày nay, chỉ có những công ty, tập đoàn được dẫn dắt bởi những nhà lãnh đạo có
mục đích cao hơn những mục đích
thông thường - tức là kiếm tiền nhưng vẫn
giữ được các giá trị đạo đức và hướng đến những điều đúng, điều đẹp trong hành
động, cũng như luôn biết cách cân bằng lợi ích xã hội và lợi ích công ty trong
các quyết định - thì mới có thể tồn tại, mới có thể bền vững, ngay cả những
lúc khó khăn và khủng hoảng.
Trước đây, khi nghe những điều này người ta cho rằng nó có vẻ
quá sáo rỗng và sặc mùi lý thuyết, nhưng với những gì đã xảy ra và với những gì
mà chúng ta vừa chứng kiến trong cuộc khủng hoảng khắp nơi thì triết lý này, một
lần nữa, lại được khẳng định cách mạnh mẽ hơn. Bởi lẽ, về bản chất, mỗi công ty
đều là một phần của xã hội, nếu như công ty chỉ tạo ra giá trị kinh tế mà không tạo
ra các giá trị xã hội thì đương
nhiên nó không thể tồn tại lâu dài.
Tìm kiếm, nghiên cứu và giải mã chân dung nhà lãnh đạo với
những phẩm chất nêu trên, Giáo sư Nonaka cùng cộng sự nhận thấy sự khôn
ngoan thực tiễn (practical wisdom) chính là bí quyết tạo nên sự khác biệt. Theo
ông, nhờ phẩm chất này, những nhà lãnh đạo khôn ngoan thực tiễn còn sở hữu sáu năng lực nổi bật như sau:
1. Khả năng đánh
giá đúng sai, vốn được trau dồi từ chính những trải nghiệm của bản
thân và những hiểu biết sâu sắc về các môn khoa học xã hội như triết học, kinh
tế, lịch sử, văn học và mỹ thuật.
2. Nhanh chóng nắm
bắt được bản chất của vấn đề và từ đó, có những quyết định sáng suốt.
Để rèn luyện và phát triển năng lực này, các nhà lãnh đạo
khôn ngoan thực tiễn có 03 thói quen quan trọng:
-
5 Why - liên tục đặt ra câu hỏi truy tìm
căn nguyên của vấn đề hay tình huống.
- Nhìn cả rừng cây và từng gốc cây cùng lúc
– dù chú trọng đến bức tranh lớn nhưng cũng không được khinh suất mà bỏ qua những
chi tiết nhỏ, và ngược lại.
-
Không ngừng xây dựng và kiểm chứng giả thuyết
- không dựa vào những thói quen, luật lệ do công ty đặt ra để áp dụng cho mọi
tình huống, mọi đối tượng khách hàng, mà cần chú trọng tất cả các yếu tố mang
tính đặc thù của từng địa phương, từng đối tượng khách hàng khi đưa ra các quyết
sách.
3. Tạo ra bối cảnh
chung, nơi những người tham gia có thể thoải mái chia sẻ thông tin,
xây dựng mối quan hệ, tạo ra điều gì đó mới mẻ, và đôi khi họ có được hiểu biết
sâu sắc hay tìm ra giải pháp cho vấn đề của mình.
4. Truyền tải được
cái cốt lõi của vấn đề theo cách mà tất cả mọi người đều hiểu và ghi
nhớ.
5. Thực thi quyền
lực trên cơ sở hiểu rõ quan điểm, và tâm trạng của người khác, bao gồm
cả việc “xóa sổ” các thành công trong quá khứ, nhằm giúp nhân viên làm việc hiệu
quả, sáng tạo hơn, thay vì mãi “ngủ quên trên chiến thắng”. Không mắc vào lối
tư duy nhị nguyên, tức nếu cái này không đúng thì sẽ là sai, không phải đẹp thì
sẽ là xấu..., mà cho phép có hai ý tưởng đối lập tồn tại trong cùng một thời điểm.
6. Bồi dưỡng,
khuyến khích sự khôn ngoan thực tiễn ở người khác nhằm hướng đến một
sự tồn tại và phát triển bền vững, bởi tương lai mới không phải là sự nối dài của
quá khứ, mà được xây nên từ chính những ý tưởng, ước mơ, và khát vọng chung của
tập thể.
Với triết lý kinh doanh nói trên, cùng với 6 năng lực cốt
lõi mà GS Nonaka chia sẻ mới đây trên Tạp chí danh tiếng Harvard Business Review, chúng ta có thể hình dung về mẫu hình của
một nhà lãnh đạo khôn ngoan của thời nay. Và khi nhà lãnh đạo khôn ngoan này
truyền bá được triết lý kinh doanh và những giá trị tiến bộ cho đội ngũ của
mình, cho khách hàng và cho xã hội thì đó cũng là lúc họ có những thành công lớn
và bền vững. (Nguồn: Trường
Doanh Nhân PACE)
II. Những nhà lãnh đạo theo tinh thần Tin mừng
·
Lắng nghe
Tin mừng Luca (x. Lc 22, 24-34)
·
Vài suy tư
từ Tin mừng
1.
Tranh luận
của các môn đệ “Ai lớn nhất” và câu trả lời mà họ nhận được từ Chúa Giê su “Người
phục vụ và người nhỏ tuổi nhất”. Chúa Giê su đã nói đến “thuật lãnh đạo” của
người trần thế: dùng uy để thống trị, cầm quyền thì tự xưng là “ân nhân” – tức
là “những người ban phước”. Nhiều thể kỷ trước Chúa Giê su, từ ngữ này trong tiếng
Hy lạp được dùng để nói về các thần linh, bậc anh hùng, vua chúa. Người nhỏ tuổi
nhất là người đứng cuối cùng trong phẩm trật xã hội. Trong Giáo hội sơ khai
cũng có chuyện như vậy (x. Cv 5, 6).
Có một nghịch lý nào chăng trong câu trả lời của Chúa Giê su?
Thưa có, đó là nghịch lý của tinh thần khiêm nhường, yêu thương và phục vụ
nơi người thi hành quyền lãnh đạo - Làm lớn không được…“làm láo”(!). Người
có trách nhiệm phải trở nên người khiêm nhường nhất, nhỏ bé nhất, là người phục
vụ mọi người theo đúng nghĩa của từ này: ta trở nên một nguồn lợi để người khác
có thể hưởng được những điều tốt lành từ ta. Chuyện “quyền bính”, uy quyền,
không còn là sự doạ nạt, thống trị, gây sự sợ hãi, chỉ đạo và nghĩ ra điều cho
người khác làm. Sức mạnh uy quyền đến trong việc phục vụ. (Kinh nghiệm của các
bậc cha mẹ, bề trên, lãnh đạo nếu họ biết lo lắng, yêu thương, nhiệt tình,
khiêm tốn họ chinh phục cõi lường mọi người nhiều hơn, có “uy” hơn!)
2.
Phần thưởng
nào các nhà lãnh đạo theo tinh thần của Chúa Kitô sẽ nhận được? Trong Tin mừng
Marco (x. Mc 10, 28 - 45), chúng ta
nghe kế lại chuyện các môn đệ hỏi Chúa Giê su rằng đi theo Ngài thì được lợi lộc
gì, và Chúa Giêsu trả lời: sẽ được thêm số anh em bạn bè và được hưởng Nước Trời;
nhưng kèm theo đó sẽ là thập giá phải vác hằng ngày. Có cả chuyện hai anh em
nhà ông Zebede “xin được ngồi bên tả, bên hữu”; và Chúa Giê su đã nói đến chén
đắng mà họ phải uống với Ngài.
Phần thưởng của các nhà lãnh đạo theo Chúa Kitô thực sự không
phải là chuyện “tôi được lợi gì” mà là “điều tôi đang làm có giá trị, có tốt đẹp,
có công bằng và mang lại lợi ích cho mọi người không”.[1]
Phần thưởng quan trọng chính là được thông phần, được hiệp
thông, được đón nhận, được rộng mở cõi lòng với mọi người, được tham dự vào một
chương trình, một công cuộc rộng lớn hơn là Vương quốc của Thiên Chúa và kế hoạch
cứu rỗi của Ngài (x. Lc 22, 29-30).
3.
Thử thách
nào các nhà lãnh lạo theo Chúa Kitô phải vượt qua? Chúa Giêsu nói với Phêrô
về việc Satan (thế lực đối nghịch) sẽ
“sàng anh em như người ta sàng gạo” (thử thách Đức Tin), và Ngài biết thử thách
này sẽ là lớn nhất đối với các môn đệ của Ngài. Xét về khía cạnh nhân loại,
Phêrô không phải là nhà lãnh đạo giỏi. Phêrô có nhiệt huyết nhưng thiếu hụt nhiều
phẩm chất cần thiết của người cầm đầu theo tiêu chuẩn trần thế (là người nóng vội,
vị nể, không có tầm nhìn xa, không xác tín,…). Điều lạ lùng là chính Chúa đã gọi
và đã chọn Phê rô làm đầu các môn đệ: Chúa biết tâm tình, khả năng và cả khiếm
khuyết của ông, và Ngài biết cả sức mạnh Thần khí sẽ ban cho Phêrô. Phê rô,
trong thực tế, đã chịu thử thách và ông đã chối thầy mình đúng như lời tiên báo
của Chúa Giêsu.
Cách riêng với Phêrô, vị đứng đầu nhóm Mười hai, Chúa Giê su
còn cầu nguyện, để cho ông khỏi “mất Đức tin”. Và sự vấp ngã của ông trở nên chứng
tá cho những môn đệ khác của Chúa Kitô:“Phần
anh Phêrô, mỗi khi đã trở lại (đã chổi dậy sau khi vấp ngã), hãy làm cho anh em
của anh nên vững mạnh”.
Câu Tin mừng này là lời mời gọi dành cho các bạn hôm nay. Hãy
nghiệm xem bao nhiêu lần mình tuyên hứa, quyết tâm; và qua bao nhiêu khó khăn
mình đã gặp phải trong đời, bao nhiêu lần mình đã vượt qua: vượt qua những giới
hạn, những thất vọng, những dằn vặt, và những nỗi ê chề vì thất bại trong công
việc và trong các hoạt động tưởng như thành công “trăm phần trăm”. Bạn đã đưa
được một ai đó trở về với niềm hy vọng, hoặc nếu không, bạn đã bao nhiêu lần cố
gắng để khỏi làm người khác thất vọng về mình chưa?
Chắc chắn chẳng ai trong chúng ta là người hoàn hảo. Sự bất
toàn vốn đã nằm trong thâm căn của con người. Vậy thì làm sao để trở thành những
nhà lãnh đạo khôn ngoan theo Tin mừng? Chỉ có tình yêu thương của Thiên Chúa
qua Đức Kitô mới giải mã được những năng lực và giới hạn của chúng ta. Chỉ với
sức mạnh của Đức Tin chúng ta mới có thể tiến xa, bay lên cao từ mặt đất sau những
khó khăn thất bại. Niềm tin vào Thiên Chúa, như suy nghĩ của Don Bosco, là “đôi
cánh để con người bay lên”. Ngài viết: “Hãy đến với Thiên Chúa như con chim
đang đứng trên cành cây đung đưa trong gió; nó run rẩy và tưởng như có thể rơi
xuống đất nhưng vẫn tiếp tục hót líu lo vì biết mình có đôi cánh nhỏ (MB XVIII,
281).
·
Gợi ý suy
tư cá nhân
1.
Bạn có một mô hình nào về người lãnh đạo mà bạn
muốn dõi bước theo không? Đâu là tiêu chuẩn mà bạn chọn?
2.
Nếu bạn chọn mô hình lãnh đạo theo tinh thần Tin
mừng, bạn đã có những quyết tâm nào để thực hành việc yêu thương, phục vụ?
(Barnaba Lê An Phong,SDB)
[1] Xin
đọc lại ý tưởng của Giáo sư Ikujiro Nonaka ở trên. Cần phân biệt đôi nét về
“nhu cầu” và “giá trị”.
No comments:
Post a Comment