ĐỂ BIẾT THÊM VỀ ĐỨC THÁNH CHA PHANXICO VÀ NHỮNG SUY NGHĨ MỤC VỤ CỦA NGÀI. (BÀI 1)

Từ cuốn sách mang tựa đề “Sobre el Cielo y la tierra”- Tạm dịch: Chuyện Trời và đất - của Tổng giám mục Buenos Aires, Đức Hồng y Bergoglio và một Rabbi Do thái, Giáo sĩ Abraham Skorka. (Jorge Bergoglio y Abraham Skorka,  Sobre el Cielo y la tierra, Editorial Sudamericana, Buenos Aires 2010, pp. 220).

(Có tham chiếu bài viết của L.m Matteo Crimella. Lê An Phong,SDB tổng hợp và chuyển ngữ)

Cuốn sách 29 chương ngắn gọn, được ghi lại từ chính các cuộc đối thoại diễn ra giữa Đức Hồng y Bergoglio và giáo sĩ Do Thái Skorka về nhiều chủ đề khác nhau: nói về Thiên Chúa, người vô thần, tôn giáo và tương lai, các môn đệ, cầu nguyện, tội lỗi, sự chết, về phụ nữ, nạn phá thai, về giáo dục, chính trị, tiền bạc, cuộc tàn sát người Do thái, về đối thoại liên tôn…

Trong phần giới thiệu, Giáo sĩ Skorka nói: “Cuộc đối thoại của chúng tôi là một bài thực tập, trong đó tâm hồn của người này phản chiếu tâm hồn của người kia”. Ngoài ra, khi gợi lên ý tưởng từ một bức phù điêu trên ô cửa của Nhà thờ Chánh toà Thủ đô Buenos Aires, trên đó có hình ảnh ông Giuse, phó vương Ai Cập, đang ôm chầm lấy anh em mình, nhà lãnh đạo của cộng đồng Do Thái tái khẳng định giá trị của “văn hóa gặp gỡ”. Trong thực tế, nơi mỗi một cuộc đối thoại, từng người phải là chính mình, Đức Hồng Y với căn tính Công giáo và Thầy Abraham Skorka, giáo sĩ Do Thái, nhưng họ đã đối chiếu cùng nhau và cùng làm giàu cho nhau.

Điều gì gợi mở cho chúng ta trong cuộc đối thoại này?  Hồng y Bergoglio nói về chính mình, về cuộc gặp gỡ với Thiên Chúa, Ngài không che giấu việc mình đã thực hiện cuộc hành trình này, một chặng đường được đánh dấu bởi ánh sáng và bóng tối, bởi niềm an ủi và sự tủi sầu (với kiểu ngôn ngữ thường gặp của Thánh Ignatio và của một linh mục tu sĩ dòng Tên). Ngài nói: “Kinh nghiệm của tôi về Thiên Chúa là những gì tôi có được trong hành trình cuộc sống, trong nghiên cứu, và cả trong việc để cho bản thân mình kiếm tìm”. Từ kinh nghiệm cá nhân mạnh mẽ, Hồng y Bergoglio nhìn thế giới.

Về vô thần nói, ngài nói: “Khi tôi gặp gỡ với người vô thần, tôi chia sẻ với họ các vấn nạn về con người mà không đặt ra ngay từ đầu vấn đề về Thiên Chúa, trừ khi chính họ đưa ra ý tưởng đó với tôi. Nếu cần thiết tôi nói với họ vì sao tôi tin. Bản thân mỗi con người thật là phong phú để chia sẻ, và chúng ta mỗi một người, một cách bình thãn, có thể đóng góp phần mình vào tài sản chung. Kể từ khi tôi có niềm tin, tôi biết rằng sự giàu có ấy chính là món quà từ Thiên Chúa”.

Giáo sĩ Skorka, liên tưởng đến những suy nghĩ của Maimonides, nói rằng: “Chúng ta có thể biết một số mô thức để nói về Thiên Chúa, mà không phải là bản chất của Người”. Hồng y Bergoglio tiếp tục: “Tôi tin rằng, từ kinh nghiệm của mình, những ai thờ phượng Thiên Chúa phải có nhiệm vụ thực thi công bình với anh em của mình. Đó là một nền công lý có tính sáng tạo để từ đó phải làm phát sinh ra nền giáo dục, sự thăng tiến xã hội, việc bổn phận, việc chăm sóc người khác, vv. Vì lý do ấy, con người tôn giáo được gọi là người công chính. Trong ý nghĩa này, công lý tạo ra văn hóa. Và nét văn hoá ấy không giống nhau giữa một người tôn thờ ngẫu tượng và một người thờ phượng Thiên Chúa hằng sống. Hôm nay, người ta có thể thấy nền văn hoá sùng bái ngẫu tượng trong xã hội của chúng ta: chủ nghĩa tiêu thụ, chủ nghĩa tương đối và chủ nghĩa khoái lạc”.

Đức Hồng y đã nói đến tính trung tâm nơi mầu nhiệm của Thiên Chúa và mối quan hệ với Người khi suy nghĩ về các nhà lãnh đạo tôn giáo: “Các nhà lãnh đạo vĩ đại của dân Chúa là những người không để dành một chút không gian nào cho sự nghi ngờ. Môi-se là người đàn ông khiêm tốn nhất trên trái đất. Trước mặt Thiên Chúa, không gì quan trọng hơn cho bằng sự khiêm tốn, và điều này đòi hỏi các nhà lãnh đạo tôn giáo rằng hãy để một chút không gian cho Thiên Chúa; rằng họ phải làm điều này với kinh nghiệm “bước đi trong bóng tối”, trong trạng huống “không biết phải làm gì”. Một trong những đặc trưng của một lãnh đạo xấu là quá độc tài vì đặt sự chắc chắn hoàn toàn vào bản thân mình”. Rabbi Skorka lặp lại điều mà không thấy có bất kỳ vấn đề gì: “ Chính đức tin Do Thái cũng được thể hiện bởi một vài cảm giác nghi ngờ. Tôi có thể chắc chắn tới số 99,99 về Thiên Chúa, nhưng không phải là 100%, bởi vì chúng ta đang sống và đang tìm kiếm Người”.

Hồng y Bergoglio chứng tỏ đường nét của một con người rất cởi mở, nhưng ngài có một ý tưởng rõ ràng về Giáo Hội. Ngài giữ khoảng cách với những người muốn làm giảm thiểu vị thế của Giáo Hội như một cơ quan xã hội: “Tôi tin rằng một cộng đoàn tôn giáo không thể bị đồng hóa với một tổ chức phi chính phủ. Có một điều khác biệt chính là sự thánh thiện: một tổ chức phi chính phủ không có cửa cho sự thánh thiện. Trong đó, có hành vi xã hội thích hợp, có sự trung thực, có các ý tưởng về việc ​​làm thế nào để thực hiện tốt một nhiệm vụ, có một logic chính trị… Tất cả hoạt động đều theo kiểu trần thế. Trong tôn giáo không như thế, sự thánh thiện là điều không thể bỏ qua được cho các nhà lãnh đạo của mỗi một tôn giáo”.

Còn rất nhiều điểm tham chiếu về kinh nghiệm mục vụ của Hồng y Bergoglio, Tổng giám mục của Buenos Aires mà chúng ta tìm gặp. Về việc đào tạo của các ứng cử viên cho chức linh mục, Đức Hồng Y nhớ lại những lựa chọn đã được thực hiện trong giáo phận của ngài, và dòng suy nghĩ thậm chí còn đi xa hơn: “Chúng tôi chấp nhận việc các chủng viện chỉ có khoảng 40% con số những người xin gia nhập. Trong thực tế, có một hiện tượng tâm lý hoặc chứng loạn thần kinh của những người muốn tìm kiếm sự an toàn bên ngoài. Một số người không thể hiện thực hoá đời sống của mình nên tìm kiếm sự bảo bọc trong các hội đoàn tương trợ. Một trong những hội đoàn này là giáo sĩ đoàn (il clero – hàng giáo sĩ). Do đó, chúng tôi, với đôi mắt mở to, tìm cách để nhận biết những người đang quan tâm đến chức linh mục. Sau đó, suốt một năm, vào dịp cuối tuần, họ phải đến để chia sẻ cuộc sống chung trong cộng đoàn, và điều này cho phép chúng tôi phân biệt giữa những người có ơn gọi và những người chỉ đơn giản là đi tìm kiếm nơi trú ẩn hoặc là người có nhận thức sai lầm về lời mời gọi của Thiên Chúa”. (còn tiếp)