ĐỂ HIỂU THÊM VỀ CÂU CHÂM NGÔN CỦA ĐỨC GIÁO HOÀNG PHAXICO

 

Trên huy hiệu của Đức Giáo Hoàng Jorge Mario Bergoglio có ba chữ Latin mà người ta ngay lập tức không hiểu hết ý nghĩa: “Miserando atque eligendo”. Nếu ta đi đến tận nguồn để  biết từ đâu Đức Giáo hoàng đã chọn châm ngôn này, ta sẽ khám phá các nét quan trọng của một chương trình cho đời sống và sứ vụ của Đức Giáo Hoàng Phanxico. Trong việc săn tìm kho báu này nhà thần học Inos Biffi đã cho chúng ta những khám phá thật là hữu ích, như  bài viết trong báo L'Osservatore Romano (Người quan sát Roma)số ra ngày 15 tháng 03 năm 2013.

Phương châm này xuất phát từ một bài giảng của Thánh Beda Khả kính (672-735). Ngài, một vị ẩn tu ở Wearmouth và Jarrow, tác giả của nhiều công trình chú giải Thánh Kinh, Bài giảng và lịch sử, trong số đó có bộ “Lịch sử Giáo Hội Dân tộc Anh” (Historia ecclesiastica gentis Anglorum), vì vậy Ngài  được gọi là "Cha đẻ của lịch sử nước Anh ".

Trong loạt bài giảng của ngài, ở bài thứ hai mươi, Thánh Beda có “luận bàn” về Tin Mừng, đoạn nói về ơn kêu gọi của vị tông đồ Mattheo, một kẻ thu thuế tội lỗi. Trong đoạn mà từ đó có nguồn gốc phương châm của Đức Thánh Cha Phanxico, ta đọc được những dòng sau:

 “Chúa Giêsu nhìn thấy một người đàn ông tên là Mattheo đang ngồi tại bàn thu thuế và nói với ông: “Hãy theo Ta "(Mt, 9, 9). Ngài nhìn thấy Mattheo không hoàn toàn với cái nhìn của đôi mắt nơi vẻ bên ngoài của hình thể, mà còn nhìn thấy cả tấm lòng tốt lành bên trong. Ngài nhìn một kẻ thu thuế và nhìn anh với lòng yêu thương để chọn lựa. Chúa Giê su nói: "Hãy theo tôi". Ngài nói với anh ta, “Hãy theo tôi”, tức là “Hãy học hỏi nơi tôi”. Trong lời mời "Hãy theo tôi," Đức Giê su  không nói quá nhiều về sự chuyển động của bàn chân theo Ngài cho bằng nói đến sự bước đi như là việc thực hành theo cuộc sống của Ngài. Thật đúng như vậy, theo lời của Thánh Gioan: “Ai nói rằng mình ở lại trong Người, thì phải đi trên con đường Đức Giê-su đã đi“. (1 Gn, 2, 6).

Trong tiếng Latin, đoạn văn trên được viết như sau: “Vidit ergo Iesus publicanum, et quia miserando atque eligendo vidit, ait illi, Sequere me. Sequere autem dixit imitare. Sequere dixit non tam incessu pedum, quam exsecutione morum”.

Như vậy trong huy hiệu giáo hoàng, phương châm "Miserando atque eligendo" có thể hiểu là Ngài muốn “đặt mình vào vị thế của Mattheo, được Chúa Giêsu nhìn với lòng thương xót và được chọn gọi làm môn đệ cho dù mình là kẻ tội lỗi”.

Điều quan trọng nữa là phần tiếp theo của đoạn văn trích dẫn, chổ mà thánh Beda Khả kính giải thích những gì cần làm để bước theo Chúa Giêsu: Đó là “không mong muốn những thứ trần gian, không tìm kiếm lợi lộc tạm thời, tránh xa những vinh quang chóng qua, sẵn sàng đón nhận tất cả sự khinh miệt của thế giới vì vinh quang trên trời, mưu cầu lợi ích cho tất cả mọi người, yêu thương cả những lời lăng mạ từ phía thù địch và không làm tổn hại cho bất cứ ai, chịu đựng với sự kiên nhẫn những gì nhận được, luôn luôn tìm kiếm vinh quang của Đấng Tạo Hóa chứ không bao giờ của riêng mình. Thực hành những điều này và các việc tương tự khác đồng nghĩa với việc theo bước chân của Chúa Kitô”.

Nhà thần học Inos Biffi kết luận: "Đây là một chương trình của Thánh Phanxicô Assisi được viết trên huy hiệu của Đức Giáo hoàng Phanxico. Và chúng ta có trực giác rằng sẽ là chương trình sứ vụ của ngài, với tư cách là Giám Mục Roma và Mục tử của Giáo Hội hoàn vũ".

(Lê An Phong sưu tầm và chuyển ngữ)